مقدمه

نحوه تعویض روغن موتور، تعویض روغن موتور از جمله مهم‌ترین اقداماتی است که هر صاحب خودرو باید به صورت دوره‌ای انجام دهد تا از سلامت و کارایی موتور ماشین خود مراقبت کند. در این متن مفصل، ما به طور جامع و کامل به نحوه تعویض روغن موتور، ابزار و مواد مورد نیاز، مراحل انجام کار، نکات کاربردی و نکات ایمنی می‌پردازیم.

اهمیت تعویض روغن موتور

روغن موتور علاوه بر روانکاری قطعات داخلی موتور، وظیفه خنک‌کاری، تمیزکاری و محافظت در برابر خوردگی را نیز بر عهده دارد. هنگام کار موتور، روغن به مرور زمان خاصیت خود را از دست داده و آلوده می‌شود. این موضوع سبب کاهش کارایی روغن و افزایش اصطکاک، سایش و گرمای بیش از حد قطعات موتور می‌شود که می‌تواند باعث خرابی و کاهش عمر موتور باشد.

از این‌رو تعویض به موقع و اصولی روغن موتور بسیار مهم است.

ابزار و تجهیزات مورد نیاز

قبل از شروع فرآیند تعویض روغن موتور بهتر است ابزار و تجهیزات مناسب را آماده داشته باشید:

– روغن موتور نو (بر اساس مشخصات کارخانه سازنده خودرو)
– فیلتر روغن جدید
– آچار مخصوص فیلتر روغن (آچار فیلتر)
– آچار سوکتی یا آچار تخت برای باز کردن پیچ تخلیه
– ظرف مناسب برای جمع‌آوری روغن کهنه
– قیف برای ریختن روغن جدید
– دستکش لاستیکی یا نیتریل
– پارچه یا دستمال جهت تمیزکاری
– جک یا جک گازی (برای بالا بردن خودرو در صورت نیاز)
– جک ایمنی (استند) جهت پشتیبانی خودرو
– جعبه ابزار کوچک
– وایتکس یا محلول ضدزنگ (اختیاری)

انتخاب روغن موتور مناسب

انتخاب روغن موتور مناسب یکی از مهم‌ترین عوامل حفظ سلامت و کارکرد بهینه موتور خودرو است. این انتخاب باید بر اساس چند فاکتور اصلی صورت گیرد:

– نوع موتور: برخی موتورهای جدید و توربوشارژ دار نیاز به روغن‌هایی با ویژگی‌های خاص دارند که مقاومت به حرارت و فشار بالاتری داشته باشند.
– کارکرد خودرو: خودروهایی که زیاد در مسیرهای پر ترافیک یا شرایط سخت کار می‌کنند، نیازمند روغن‌هایی با مقاومت و طول عمر بالاتر هستند.
– شرایط آب و هوایی: در مناطق سردسیر روغن‌هایی با ویسکوزیته پایین‌تر برای شروع آسان موتور در هوای سرد مناسب‌اند، و در مناطق گرمسیر روغن‌هایی با مقاومت حرارتی بیش‌تر باید استفاده شود.
– توصیه کارخانه سازنده: دفترچه راهنمای خودرو مشخصات دقیق نوع و درجه ویسکوزیته روغن مورد نیاز را بیان می‌کند که باید حتماً رعایت شود.

روغن‌های موتور به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

الف- روغن مینرال (معمولی): روغن‌های پایه معدنی که فرآوری شده‌اند، از نظر قیمت مناسب و برای خودروهای با کارکرد سبک توصیه می‌شوند، اما عمر و محافظت کمتری نسبت به روغن‌های دیگر دارند.
ب- روغن نیمه سنتتیک: ترکیبی از روغن معدنی و سنتتیک که ویژگی‌های بهتری نسبت به روغن مینرال دارد و محافظت متوسطی ارائه می‌دهد.
ج- روغن تمام سنتتیک: بهترین نوع روغن با بیشترین طول عمر، محافظت و عملکرد در دماهای مختلف که مناسب موتورها و شرایط سخت‌تر است اما هزینه بالاتری دارد.

انتخاب صحیح روغن موتور باید بر مبنای مشخصات فنی خودرو و مشورت با کارشناسان مجرب انجام شود تا از آسیب‌های احتمالی موتور جلوگیری گردد.

مراحل تعویض روغن موتور

۱. آماده‌سازی خودرو

– خودرو را در یک فضای صاف و خشک پارک کنید.
– موتور را روشن کنید و چند دقیقه به کارکرد ادامه دهید تا روغن گرم شود؛ این کار باعث روان‌تر شدن روغن و تخلیه بهتر آن می‌شود.
– سپس موتور را خاموش کنید.
– در صورت نیاز، با استفاده از جک خودرو را از زمین بلند کنید و با جک ایمنی تثبیت نمایید.

۲. باز کردن درپوش موتور

– درپوش موتور را باز کنید تا هوا وارد شود و روغن سریع‌تر تخلیه شود.

۳. تخلیه روغن کهنه

– ظرف جمع‌آوری روغن را زیر پیچ تخلیه قرار دهید.
– با آچار رابط، پیچ تخلیه روغن را به آرامی باز کنید.
– اجازه دهید تا روغن کهنه به ظرف تخلیه شود؛ این کار ممکن است 10 تا 15 دقیقه طول بکشد.
– پس از تخلیه کامل، پیچ تخلیه را با دقت ببندید. در صورت نیاز از واشر نو استفاده کنید.

ادامه

۴. تعویض فیلتر روغن

– با آچار مخصوص فیلتر، فیلتر روغن کهنه را باز کنید.
– توجه کنید هنگام باز کردن ممکن است مقداری روغن در فیلتر باقی مانده و ریخته شود.
– سطح داخلی فیلتر جدید را با روغن موتور نو کمی چرب کنید (این عمل باعث نصب بهتر و جلوگیری از نشتی می‌شود).
– فیلتر نو را به صورت دستی و محکم ببندید، اما از بسته شدن بیش از حد خودداری کنید.

۵. ریختن روغن موتور جدید

– قیف را در محل ورودی روغن قرار دهید.
– روغن موتور نو را به مقدار مشخص شده (مطابق با دفترچه راهنما) داخل موتور بریزید.
– پس از ریختن روغن، قیف را خارج کنید و درپوش موتور را ببندید.

۶. بررسی و پاکسازی

– موتور را روشن کنید و چند دقیقه اجازه دهید کار کند.
– در این مرحله به دنبال نشتی اطراف فیلتر روغن و پیچ تخلیه باشید.
– موتور را خاموش کنید و پس از چند دقیقه با میله اندازه‌گیری روغن، سطح روغن را کنترل کنید.
– در صورت کم بودن سطح روغن، مقدار لازم اضافه کنید.
– ناحیه کار را تمیز کنید و روغن کهنه را طبق قوانین محیط زیستی محل دفع کنید.

نکات مهم و کاربردی

– هرگز روغن را بیشتر از مقدار توصیه‌شده پر نکنید. زیرا افزایش سطح روغن می‌تواند باعث آسیب به قطعات موتور شود.
– همزمان با تعویض روغن، تعویض فیلتر روغن ضروری است. تا ذرات آلوده در موتور باقی نمانند.
– روغن موتور کهنه باید به مراکز معتبر بازیافت تحویل داده شود. تا از آلودگی محیط زیست جلوگیری شود.
– در خودروهای مجهز به سیستم هشدار روغن، پس از تعویض حتما اطمینان حاصل کنید. که سیستم هشدار به درستی ریست شده باشد.
– استفاده از روغن و فیلترهای با کیفیت و معتبر بسیار مهم است. تا عملکرد موتور بهینه باقی بماند.
– اگر دانش یا امکانات لازم برای تعویض روغن را ندارید، حتماً به تعمیرگاه یا نمایندگی مجاز مراجعه کنید. تا کار اصولی انجام شود.
– قبل از شروع تعویض روغن، موتور خودرو باید خنک شده باشد. تا از خطر سوختگی جلوگیری شود.
– تعویض روغن در هوای بسیار سرد به‌دلیل افزایش غلظت روغن سخت‌تر است. در این شرایط بهتر است از روغن‌هایی با ویسکوزیته مناسب یا تعویض در محیط گرم‌تر استفاده شود.

رعایت این نکات به حفظ سلامت موتور، افزایش طول عمر قطعات و کاهش خطرات ناشی از استفاده از روغن نامناسب کمک می‌کند.

نکات ایمنی

– همیشه در فضای باز یا جای دارای تهویه مناسب کار کنید.
– از برخورد روغن موتور با پوست بدن خودداری کنید و در صورت تماس بلافاصله شستشو دهید.
– روغن موتور سوخته و آلوده را دور از دسترس کودکان و حیوانات نگهداری کنید.
– از ظروف مناسب و سالم برای جمع‌آوری روغن استفاده کنید تا نشت نکند.
– مراقب باشید پیچ تخلیه به درستی بسته شود تا روغن نشت نکند.

نگهداری و بررسی پس از تعویض روغن

– سطح روغن را بعد از ۵۰۰ کیلومتر رانندگی دوباره چک کنید.
– در صورت مشاهده هرگونه نشتی یا مشکل، سریعاً اقدام به بررسی تخصصی کنید.
– دفترچه راهنمای ماشین را نگه دارید و برنامه زمانبندی تعویض روغن را رعایت کنید.
– یادداشت کردن تاریخ و کیلومتر تعویض روغن در دفترچه سرویس خودرو به دریافت یادآوری در موقع تعویض بعدی کمک می‌کند.

جمع‌بندی نهایی

تعویض روغن موتور عملی ساده اما بسیار مهم است. که اگر به درستی و با دقت انجام شود می‌تواند عمر موتور خودرو را افزایش دهد و هزینه‌های تعمیرات ناشی از فرسودگی قطعات را کاهش دهد. رعایت نکات فنی، انتخاب روغن مناسب، تعویض همزمان فیلتر روغن و توجه به اصول ایمنی ضروری است. مالک خودرو با یادگیری اصول اولیه تعویض روغن موتور می‌تواند نقش مهمی در نگهداری خودرو خود ایفا کند.